Hoe werkt de VAR (Video Assistent Referee) tijdens het EK?
De KNVB experimenteert al sinds 2013 met de Video Assistent Referee, maar pas in het seizoen 2016/2017 werd het systeem ook daadwerkelijk ingezet bij een oefenwedstrijd. In datzelfde seizoen werd de VAR ingezet tijdens het KNVB bekertoernooi en greep de videoscheidsrechter tweemaal in. Sinds het seizoen 2018/2019 is er een Video Assistent Referee aanwezig bij alle wedstrijden in de Eredivisie. Daarnaast was de VAR ook aanwezig op het WK 2018 en wordt het gebruikt in de meeste Europese voetbalcompetities.
Wat is een videoscheidsrechter?
De videoscheidsrechter kan gezien worden als een assistent van de scheidsrechter die op het veld staat. Aangezien een scheidsrechter niet alles kan zien, kan hij om assistentie vragen van zijn Video Assistent Referee. Met behulp van camerabeelden kunnen de scheidsrechters hierdoor tot een eerlijke beoordeling komen van een bepaalde situatie. Iedere videoscheidsrechter is volledig gekwalificeerd. De VAR bevindt zich niet op het veld, maar staat wel door middel van een radioverbinding in contact met de scheidsrechter. Bij reguliere wedstrijden in Nederland bevindt de VAR zich in Zeist.
Waarom is er een videoscheidsrechter?
Een videoscheidsrechter is er ter ondersteuning voor de scheidsrechter op het voetbalveld. De VAR maakt zelf geen definitieve beslissingen, maar kan wel een advies geven aan de scheidsrechter. Dankzij de videoscheidsrechter zal een wedstrijd eerlijker verlopen en kunnen gemaakte fouten door de scheidsrechter worden rechtgezet.
Welke situaties bekijkt de videoscheidsrechter?
De videoscheidsrechter kan in vier verschillende situaties ingrijpen of de helpende hand bieden aan de scheidsrechter op het veld. De VAR bekijkt doelpunten, bijvoorbeeld of het misschien buitenspel is of dat er voorafgaand een overtreding is begaan. Strafschoppen worden ook nadrukkelijk gecontroleerd. De videoscheidsrechter mag ook ingrijpen bij beslissingen over rode kaarten, maar niet wanneer het om een tweede gele kaart gaat. Het is ook wel eens voorgekomen dat de verkeerde speler een kaart kreeg, dan mag de VAR ook van zich laten horen.
Wanneer wordt de VAR ingeschakeld?
Er gelden regels omtrent de VAR, de videoscheidsrechter mag namelijk niet altijd ingrijpen. Bij een doelpunt zal de videoscheidsrechter de aanval controleren, bijvoorbeeld om te checken of er een overtreding is begaan voorafgaand aan de treffer. Rode kaarten kunnen nog worden teruggedraaid door de VAR, maar er kan ook geadviseerd worden om een kaart te geven. Strafschoppen worden te allen tijden gecontroleerd door de videoscheidsrechter. Mocht de scheidsrechter op het veld de verkeerde voetballer een kaart geven, dan zal de VAR dit aangeven.
Hoe vaak mag een team de videoscheidsrechter inschakelen?
Bij sommige sporten mogen teams de videoscheidsrechter enkele keren per wedstrijd inschakelen, bijvoorbeeld bij hockey. Dit is momenteel nog anders bij voetbal, daar kan een team geen VAR inschakelen. De videoscheidsrechter controleert zo goed als mogelijk iedere situatie. Mogelijk komt hier in de toekomst nog verandering in, aangezien veel kenners de VAR-situaties te lang vinden duren.
Wie neemt de eindbeslissing?
De VAR is er uitsluitend om de scheidsrechter op het veld te adviseren en te ondersteunen. De scheidsrechter op het veld maakt altijd de eindbeslissing. Naast het veld staat er een beeldscherm, waar de scheidsrechter op het veld een kijkje kan nemen om de situatie nogmaals te bestuderen. Het komt ook voor dat de scheidsrechter direct meegaat met het advies van de VAR.
Hoe worden supporters in het stadion tijdens het EK geïnformeerd over de VAR?
De scheidsrechter kan eenvoudig aan de supporters in het stadion tonen dat er een VAR-situatie aan de gang is. Het spel zal even worden stilgelegd. Mocht de scheidsrechter naar het scherm gaan om zelf de situatie te beoordelen, dan zal er een duidelijk teken worden gegeven. De scheidsrechter toont met zijn handen een rechthoek, oftewel de vorm van een scherm. Of de VAR-situaties op een andere manier worden aangeven aan het publiek tijdens het EK 2020, dat is nog onbekend. Het is aannemelijk dat de informatie op groot scherm getoond wordt, zoals dat nu ook al in reguliere wedstrijden aan de hand is.
Is er kritiek op de VAR?
Alles wat nieuw is in een sport heeft even de tijd nodig, iedereen moet er nog aan wennen. In Nederland was er in het eerste seizoen veel kritiek op de VAR en dat is in het buitenland niet anders. Dit komt vooral doordat het systeem niet 100 procent functioneert, er worden nog steeds fouten gemaakt. Desondanks heeft de VAR het voetbal wel eerlijker gemaakt en was de KNVB na het eerste seizoen met de videoscheidsrechter zeer tevreden over de resultaten.
Wat zijn de voor- en nadelen van de videoscheidsrechter?
In het seizoen 2018/2019 was de VAR nadrukkelijk aanwezig in de Eredivisie en was de invloed groot. Ajax werd kampioen, maar bij het ontbreken van de VAR zou de titel naar PSV zijn gegaan. Het feit dat scheidsrechters worden ondersteund door extra ogen is een groot voordeel, er worden eerlijke beslissingen genomen. Nadeel is wel dat de VAR-situaties veel tijd kosten, soms wel enkele minuten per VAR-moment. Het systeem is nog niet gestroomlijnd, maar er zit wel een duidelijke stijgende lijn in.
Welke beelden kan de VAR gebruiken?
De VAR kan gebruikmaken van dezelfde beelden die wij thuis voor de buis zien. In de Eredivisie hangt het dus af van FOX Sports, als zij met meer camera’s een wedstrijd filmen, dan zal de VAR logischerwijs meer mogelijkheden hebben. Wanneer de scheidsrechter besluit een kijkje te nemen op het scherm naast het veld, dan ziet ook hij de beelden die wij hebben gezien. De VAR kiest verschillende camerahoeken uit om de situatie duidelijk te maken.
Wie zijn de videoscheidsrechters?
Alle officiële scheidsrechters kunnen functioneren als videoscheidsrechter. In Nederland zijn de bekendste videoscheidsrechters Danny Makkelie en Pol van Boekel.
Wat gebeurt er als de video-verbinding niet werkt?
Als de video-verbinding wegvalt of helemaal niet werkt dan zal de wedstrijd zonder de VAR worden gespeeld. De scheidsrechter zal in dat geval dus moeten afgaan op zijn eigen beslissingen.
